ΣΧΟΛΕΙΟ ΚΑΙ ΒΙΑ

της Αγγελικής Ηλία

Διαβάστηκε στη συζήτηση της Λέσχης Ανάγνωσης της 21-1-2009



Σχολική βία: πρώτος συνειρμός, τα παιδιά μου.
Από τις εμπειρίες μου ως μητέρα, μεταφέρω δύο όψεις της σχολικής βίας.

Η πρώτη: διορισμένη για τρία χρόνια σε απομονωμένο ακριτικό νησί, τα παιδιά μου ήταν οι «ξένοι», σ’ ένα περιβάλλον όπου τα παιδιά ζούσαν σε μεγάλο βαθμό την ενδοοικογενειακή βία, λόγω του έντονου αλκοολισμού που υπήρχε στους γονείς τους και συγκεκριμένα στους πατεράδες τους.
Σ’ αυτή την εικόνα της σχολικής βίας είδα τη διπλή όψη και το φαύλο κύκλο της βίας: το βίαιο παιδί ήταν ταυτόχρονα θύμα των βίαιων γονιών του. Οι θύτες γονείς του, είναι θύματα μιας άλλης βίας. Της βίας της ματαίωσης, της εγκατάλειψης, της ανεργίας, του αποκλεισμού. Αποκλεισμού, που στην περίπτωση ενός νησιού, έχει και την κυριολεκτική, την υλική του σημασία.

Η δεύτερη εμπειρία είναι τώρα, που βλέπω τη μεγάλη μου κόρη, μαθήτρια της δευτέρας Λυκείου να ζει μια παράλογη εφηβεία.
Βία πάνω στο σώμα της το στρεβλωμένο πάνω στο γραφείο, γερμένο στο θρανίο του σχολείου, των αγγλικών, των γαλλικών, των φροντιστηρίων.
Βία πάνω στο χέρι που γράφει, γράφει, γράφει…
Βία πάνω σ’ όλες τις σκέψεις που παραμένουν αγέννητες γιατί το μυαλό είναι κατειλημμένο από άλλα, χρήσιμα-άχρηστα.
Βία πάνω στην ακρωτηριασμένη φαντασία.
Βία πάνω στο αέναα ματαιωμένο συναίσθημα, που περιμένει να εκπληρωθεί μαζί με την προφητεία του πανεπιστημίου…

…Αλλά σ’ αυτή τη δεύτερη εικόνα της βίας, ποιος είναι ο θύτης;
Σ’ αυτή την εικόνα, αναζητώ τον εαυτό μου.
Πού είμαι εγώ, η καθηγήτρια;
Είμαι εκεί… μέσα στην τάξη… μέσα σ’ αυτό το σχολείο. Αλλά είμαι εγώ;
Ποιος έβαλε αυτό το σχολείο σε μένα;
Ποιος μου λέει να τελειώσω την ύλη, να κάνω αυτή τη φυσική, με αυτόν τον τρόπο, με αυτό το στόχο, ακόμα και με αυτά τα λόγια;
Ποιος με τοποθετεί σ’ αυτή τη σχέση βίας με το ίδιο μου το παιδί;

Ποιος έκανε όλη την αγάπη, το όραμα… ρουτίνα, καταναγκασμό, ακόμα και εφιάλτη για κάποια παιδιά;
Πόση απόσταση χωρίζει αυτά που νιώθω… από τις λέξεις μου
και τις λέξεις μου… από το νόημα που παίρνουν στο νου των μαθητών;
Ποιους πληγώνω και πόσο;
Πώς και γιατί η πρακτική μου, τοποθετεί τους μαθητές μου σε «καλούς» και «κακούς», τόσο που στο τέλος γίνονται στ’ αλήθεια καλοί και κακοί;
Ποιες λέξεις έχτισαν τα τείχη που θέλουν να γκρεμίσουν οι «κακοί»,
με τις σάλπιγγες της φασαρίας, τις κραυγές και τα πειράγματα, την παράβαση και τη βία;
Ορίζονται τα σύνορα από λέξεις;
Γίνονται οι βαθμοί τοίχοι που χωρίζουν τους ανθρώπους… τώρα και για πάντα;
Για ποια, αόρατα σε μένα, ανομήματά μου, με εκδικείται η άνομη ομάδα κοριτσιών της Θεωρητικής κατεύθυνσης και οι αγριεμένοι ψυκτικοί του ΕΠΑΛ;
Τι θέλει η κατάληψη να ανακαταλάβει, ποιους εχθρικούς χώρους, ποιο λεηλατημένο χρόνο;

Και εντέλει… τι θα κάνει το σχολείο με τα καλά και τα κακά παιδιά;
Θα αποβάλλει αυτούς, που είναι ήδη «έξω»;
Θα καταγράψει με νόμιμη κάμερα, τα παράνομα βίντεο των κινητών τους;
Θα τους παρατηρήσει με Παρατηρητήρια βίας;
Θα τους προγραμματίσει με Προγράμματα υγείας;
Θα διορίσει φύλακα-σύμβουλο για κάθε καθηγητή και άγγελο-ψυχολόγο για κάθε μαθητή, θύτη ή θύμα;
Άραγε φτάνουν όλα αυτά; Τι θέλουν να πετύχουν;
Ν’ αντέξουν μαθητές και καθηγητές, ή ν’ αντέξει αυτό το σχολείο;

Δεν θα προσπαθήσω να δώσω απαντήσεις. Έτσι κι αλλιώς μερικές ερωτήσεις τις περιέχουν. Σκοπός μου ήταν περισσότερο να δω τον εαυτό μου και τις σχέσεις μου μέσα στο σχολείο, διαφορετικά.
Να αναρωτηθώ… για όσα φαίνονται φυσιολογικά.
Να φανταστώ τον εαυτό μου και το σχολείο… αλλιώς.
Κι αυτό, νομίζω, είναι μια καλή αρχή.













1